ЭНЭ ӨДӨР: Түүхэн үйл явдлууд

Энэ өдөр дэлхий дахинд болж байсан түүхэн үйл явдлуудын мэдээллийг түүвэрлэн хүргэж байна.

1400 – Вьетнамын газар нутгийг 175 жил захирсан Тран гүрэн задран унав.
1540 – Английн хаан VIII Хенригийн зарлигаар тус улсад үйл ажиллагаа явуулдаг Уалтам Абби дахь сүмийг хаах шийд гаргав.
1568 – Францын шашны хоёрдугаар дайн Лонжүмэгийн гэрээнд гарын үсэг зурснаар дуусчээ.
1775 – Америкийн иргэний дайн: АНУ-ын Виржиниа мужийн Ричмонд хотын Гэгээн Жоны сүмд Патрик Хенри алдарт “Надад эрх чөлөө эсвэл үхэл өг” гэсэн үгээ хэлэв.
1801 – Оросын хаан I Павелыг Гэгээн Павелийн ордонд унтаж байхад нь жадлан алжээ.
1821 – Грекын хувьсгалын төлөөх дайн: Геркын хувьсгалын генерал Теодорос Колокотронисийн удирдлага дор Каламата хот хувьсгалчдын мэдэлд шилжив.
1857 – АНУ-ын Нью-Йорк хотын Уоллстритийн санхүүгийн байранд Элиша Отисийн зохион бүтээсэн цахилгаан шатыг суурилуулжээ.
1862 – Кернстауны төлөөх тулаанд эх газрын арми ялагдаж, холбооны арми хяналтаа тогтоов.
1868 – Калифорнийн их сургууль албан ёсоор байгуулагджээ.
1879 – Номхон далайн дайн: Чили, Боливи, Перу улсын хооронд Топатерын тулаан эхлэв.
1885 – Хятад-Францын дайн: Хойд Вьетнамын Фү Лам Тао хотын төлөөх тулаанд Хятадын тал ялалт байгуулжээ.
1888 – Английн хөлбөмбөгийн лигийн анхны тоглолт зохион байгуулагдав. Тус тэмцээн нь дэлхийн хөлбөмбөгийн спортын түүхэнд хамгийн удаан хугацааны турш зохион байгуулагдаж байгаа тэмцээн билээ.
1889 – Британийн Энэтхэгийн Кадиан хотод Мирза Гулам Ахмад гэгч “Ахмадия” нэртэй Исламын шашны хөдөлгөөнөө байгуулав.
1901 – Филиппинийн анхны бүгд найрамдах улсын ерөнхийлөгчөөр Эмило Агүйналдо сонгогджээ. Гэвч тухайн үед АНУ-ын генерал Фредерик Фөнстөн Паланан мужийн Изабела хотыг эзлээд байжээ.
1905 – Грек улсад Крит арлыг нэгтгэх “Теризо”-гын хувьсгал эхлэв.
1909 – АНУ-ын ерөнхийлөгч асан Теодор Рүүзвельт Нью-Йорк хотоос гарч Африк тивийг зорих аялалдаа гарав. Түүний аялалыг Үндэсний газар зүйн нийгэмлэг болон Смитсонианы хүрээлэн санхүүжүүлжээ.
1918 – Дэлхийн I дайн: Германы цэргийн “Хавар” ажиллагааны гурав дахь өдөр Их Британийн явган цэргийн 10-р батталионы цэргүүдийг шоронд хорив.
1919 – Италийн Милан хотод Бенито Муссолини фашист хөдөлгөөнөө байгуулжээ.
1931 – Энэтхэгийн тусгаар тогтнолын хөдөлгөөнийг зохион байгуулсан хэргээр Бхагат Сингх, Шиварам Ражгүрү, Сүхдев Тапар нарыг дүүжлэн хороов.
1933 – Германы Рейхстаг хууль баталж, Адольф Гитлерыг дарангуйлагч болгожээ.
1935 – Филиппиний үндсэн хууль батлагдаж тус улс тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөлд элсэв.
1939 – Унгарын нисэх хүчийн Словакын нисэх хүчний төв байрыг бөмбөгдөж 13 хүн амиа алдав. Ингэснээр Словак-Унгарын дайн дэгджээ.
1940 – Лахор хотод “Бүх Энэтхэгийн муслим лиг” байгуулагдав.
1956 – Пакистан улс Исламын бүгд найрамдах улсыг тунхаглаж, албан ёсоор тусгаар тогтнов.
1965 – АНУ-ын сансар судлалын агентлаг “Жиминай 3” хөлгийг хөөргөв. Хөлөгт Гус Гриссом, Жон Янг нар багтан нисчээ.
1977 – Алдарт сэтгүүлч Девид Фросттой хийсэн Ричард Никсоны эхний ярилцлага олон нийтэд цацагдав. Тэр энэхүү ярилцлаганд ерөнхийлөгч байсан тухайгаа, Уотергейтын дуулианы талаар ярилцсан билээ.
1978 – НҮБ Ливанд энхийг сахиулах ажиллагаа зохион байгуулахаар болж цэнхэр дуулгатнууд Бейрутэд иржээ.
1980 – Эль Сальвадорын хамба лам Оскар Ромеро алдарт илтгэлийнхээ үеэр “Эль Сальвадорын зэвсэгт хүчин энгийн иргэдийг хөнөөхөө зогсоо” гэж мэдэгдэв.
1982 – Гуатемалд төрийн эргэлт болж генерал Эфрейн Риос Монтт суужээ.
1983 – АНУ-ын ерөнхийлөгч Роналд Рейган цэргийн орчин үеийн зэвсэглэлийн технологийг сайжруулах шийд гаргав.
1991 – Сьерра Леоны босогчдыг Либерийн үндэсний эх оронч хөдөлгөөний дэмжлэгтэйгээр Сьерра Леон улсын ерөнхийлөгч Жозеф Сайду Момог суудлаас нь буулгажээ. Үүнээс үүдэн 11 жил үргэлжилсэн иргэний дайн дэгдсэн билээ.
1994 – Мексикийн ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшин өрсөлдөж байсан Луйз Доналда Колосио Тихуана хотод Марио Абурто Мартинез гэгчийн гарт өртөн амиа алджээ.
ОХУ-ын Иргэний агаарын тээврийн Аерофлот 539 чиглэлийн нислэг Кемерово мужид осолдож 75 хүн амиа алдав.
1996 – Тайван улсад ерөнхийлөгчийн анхдугаар ардчилсан сонгууль болж Лий Тенг-Хуй ерөнхийлөгч болжээ.
1999 – Парагвайн дэд ерөнхийлөгч Луйз Мариа Арганиа халдлагад өртөн амиа алдав.
2001 – ОХУ-ын “Мыр” сансрын станцын тал нь ноцтой гэмтэж Фижи арлын өмнөд хэсэгт үлдэгдэл нь унав.
2003 – Иракыг чөлөөлөх ажиллагааны хамгийн анхны том тулаан болох Насириягын тулаан эхэлжээ.
2009 – Хятадын Гуанжоу хотоос ниссэн ФедЕкс экспрессийн 80-р нислэг Токио хотын “Нарита” олон улсын нисэх буудалд газардахдаа осолдож ахмад болон хамтран нисгэгч нар амиа алдав.
2019 – АНУ-ын Дэмжлэгтэй “Сирийн ардчилсан хүчин” Исламын улс бүлэглэлтэй дөрвөн жилийн турш цус урсгасан тулаанд ялалт байгуулсан гэдгээ зарлалаа. Исламын улс бүлэглэл Сири болон Иракийн газар нутагт хяналтаа тогтоогоод байсан билээ.