Төрийн албан хаагчид олгох тусламж нь тэгш, шударга ёсны зарчимд нийцэх ёстой
Иргэн Ж нь төрийн албанд нийт 30 гаруй жил ажилласан, 2019 онд төрийн албанаас түр чөлөөлөгдөөд, 2021 онд эргэн орж, 2 жил орчим ажиллаад тэтгэвэрт гарах насанд хүрсэн тул Төрийн албаны тухай хуульд заасан нэг удаагийн буцалтгүй тусламж авах хүсэлтээ холбогдох захиргааны байгууллагад гаргажээ. Гэвч захиргаанаас “Монгол Улсын Засгийн газрын 2019 оны 7 дугаар тогтоолын хавсралтаар батлагдсан “Төрийн албан хаагчид өндөр насны тэтгэвэрт гарахад нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгох журам”-ын 1.2-т “… энэ журмын үйлчлэлд хамаарах төрийн албан хаагч нийтдээ 5 жил, үүнээс сүүлийн 3 жил төрийн албанд тасралтгүй ажилласан тохиолдолд нэг удаагийн буцалтгүй тусламж авах эрх үүснэ.” гэж заасан байна, уг шалгуурыг хангахгүй байгаа тул тусламж олгох боломжгүй” гэсэн хариу өгсөн байна.
Иймд тэрбээр Засгийн газрын баталсан “Төрийн албан хаагчид өндөр насны тэтгэвэрт гарахад нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгох журам”-ын 1.2, 2.1 дэх заалтыг хүчингүй болгуулахаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан.
Ж нэхэмжлэлдээ “… журмын дээрх заалтууд нь Төрийн албаны тухай хуулиар хориглоогүй асуудлаар хязгаарлалт хийсэн, шударга ёсыг зөрчиж тэгш бус байдлыг үүсгэн ахмад төрийн албан хаагчдыг илтээр хохироож байна…” гэснийг хариуцагч эс зөвшөөрч “… тухайн журмын заалт нь төрийн албаны мэргэшсэн, тогтвортой байх зарчмыг хамгаалахад чиглэгдсэн, хуулийн дагуу гарсан…” гэж үгүйсгэсэн байна.
Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүх хэргийг (анхан шатны журмаар) хянан хэлэлцээд маргаан бүхий журмын заалт нь “хууль зөрчөөгүй, нэхэмжлэгчийн тэтгэвэр тогтоолгох эрхийг хөндөөгүй” гэж дүгнэн нэхэмжлэлийг бүхэлд нь хэрэгсэхгүй болгосныг хяналтын шатны шүүхээс дараах үндэслэлээр өөрчилж шийдвэрлэлээ.
Төрийн албаны тухай хуульд “төрийн албан хаагч өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн бол төрөөс нэг удаагийн буцалтгүй тусламжийг олгохоор, тусламжийн дээд хэмжээ нь 36 сарын үндсэн цалингийн дунджаас хэтрэхгүй байх”-аар заасан. Энэхүү тусламж нь төрийн албан хаагчид үзүүлэх нийтлэг баталгааны нэг бөгөөд төрийн алба мэргэшсэн, тогтвортой байх зарчмыг хангах үүднээс тус албанд тасралтгүй, олон жил ажилласан иргэнийг урамшуулах зорилгоор тэтгэвэрт гарахад нь нэг удаа олгох төрийн дэмжлэг байна.
Гэтэл Засгийн газраас “Төрийн албан хаагчид өндөр насны тэтгэвэрт гарахад нэг удаагийн буцалтгүй тусламж олгох журам”-ыг батлахдаа 1.2 дахь заалтаар “төрийн албан хаагч нийтдээ 5 жил, үүнээс сүүлийн 3 жил төрийн албанд тасралтгүй ажилласан” тохиолдолд нэг удаагийн буцалтгүй тусламж авахаар хязгаарласан нь сүүлийн 3 жил төрийн албанд тасралтгүй ажиллаагүй боловч нийт 5-аас дээш, тухайлбал 10-30 жил ажилласан иргэнийг (нэхэмжлэгчийн тохиолдол) тусламж авах боломжгүй болгож байгаа нь Захиргааны ерөнхий хуульд заасан “зорилгодоо нийцсэн, бодит нөхцөлд тохирсон байх” зарчимд нийцээгүй гэж хяналтын шатны шүүх үзлээ.
Тодруулбал, хуульд заасан “нэг удаагийн буцалтгүй тусламж”-ийн зорилго нь төрийн албанд олон жил, тогтвортой ажилласан байдлыг урамшуулах зорилготой байхад уг журмын маргаан бүхий заалтаар нийт 5 жил ажилласан бол олгохоор журамласан атлаа 30 жил ажилласан хүнд олгогдохооргүй үр дагавар үүсгэж байгаа нь хуулийн зорилгод нийцээгүй, бодит нөхцөлд тохироогүй, цаашилбал захиргааны үйл ажиллагааны нийтлэг зарчим болох Үндсэн хуульд заасан төрийн үйл ажиллагааны шударга ёс, тэгш байдлын зарчим зөрчигдсөн гэж дүгнэв.
Иймд журмын 2.1 дэх заалтыг 3 сар хүртэл хугацаагаар түдгэлзүүлж, энэ хугацаанд уг заалтыг Төрийн албаны тухай хуулийн зорилгод нийцүүлэн, төрийн албанд олон жил (5-аас дээш жил) ажилласан иргэдийн эрх зүйн байдлыг дордуулалгүйгээр, өндөр насны тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн тусламж олгох шалгуур нөхцөлийг тэгш байдал, шударга ёсны зарчмыг хангасан байдлаар дахин зохицуулалт хийхийг Засгийн газарт үүрэг болгох нь зүйтэй гэж үзэж, Захиргааны хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрт өөрчлөлт орууллаа.
| Санамж: Энэхүү тойм нь шүүхийн шийдвэрийг орлохгүй бөгөөд олон нийтийг мэдээллээр хангах зорилготой болно. |
Тойм бэлтгэсэн: Улсын дээд шүүхийн шүүгч Г.Банзрагч
