Эрсдэлийг харгалзаж бодлогын хүүг 13 хувиар хэвээр үлдээлээ

Монголбанкнаас Мөнгөний бодлогын хорооны хурлын шийдвэрийг танилцуулж байна. Хурлаар бодлогын хүүг 13 хувь хэвээр үлдээх шийдвэр гаргалаа.

Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн “Инфляц энэ оны эхний хагас жилд нэг оронтой тоо руу орох болов уу гэсэн хүлээлттэй байсан. Засгийн газраас төсвийг 1.8 их наяд төгрөгөөр тодотгож, өнгөрсөн долоо хоногт баталлаа. Төсвийн тодотголын тал буюу 900 тэрбум нь цалингийн нэмэгдэл, бусад нь тэтгэвэр, тэтгэмж байна. Энэ нь өрхийн орлогыг нэмж, өрхийн хэрэглээ талаас худалдан авалтыг дэмжинэ. Эдийн засгийн өсөлтийг дэмжинэ. Харин эрэлт талаас нь авч үзвэл инфляцыг өсгөх дарамт болж байна.

Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хороо 5 дугаар сарын 31, энэ сарын 23-ны өдрүүдэд хуралдлаа. Энэ хурлаар эдийн засаг, банк, санхүүгийн зах зээлийн өнөөгийн байдал, гадаад, дотоод орчны төлөвийг харгалзан бодлогын хүүг 13 хувьд хэвээр хадгалах шийдвэрийг гаргалаа.

Шийдвэр гаргахад дараах эдийн засаг, санхүүгийн зах зээлийн нөхцөл байдал, цаашдын төлөвийг харгалзан үзлээ. Үүнд:

Манай гадаад эрэлтийн төлөвийг голлон тодорхойлогч өмнөд хөршийн эдийн засгийн идэвхжил сайжирч, экспортын гол нэрийн барааны үнэ өмнөх төсөөллөөс нэмэгдэх боломжтой байгааг онцлон дурдъя. Гэхдээ дэлхийн эдийн засгийн төлөв өмнөх бодлогын шийдвэр гаргаж байсан үетэй харьцуулахад төдийлөн сайжраагүй, тодорхой бус байдал өндөр хэвээр үргэлжлэхээр байна. Тухайлбал,

Дэлхийн эдийн засгийн өсөлт энэ онд саарах төсөөлөл хэвээр байна. Геополитикийн хурцадмал байдлаас үүдэлтэй эдийн засаг, санхүүгийн хориг арга хэмжээ болон дэлхийн томоохон төв банкуудын хэрэгжүүлж буй мөнгөний хатуу бодлого гол нөлөөтэй байна.

АНУ, Евро бүсийн санхүүгийн системд үүсэж буй тодорхой бус байдал нь глобал өсөлтийн хүлээлтэд сөргөөр нөлөөлж байна. Түүнчлэн, БНХАУ-ын аж үйлдвэрийн салбарын өсөлтийн төлөв саарах эрсдэлтэй байгааг олон улсын шинжээчид анхааруулж байна.

Экспорт сэргэснээр дотоод эдийн засгийн өсөлт хүлээлтээс давж, энэ оны эхний улиралд 7.9 хувиар өслөө. Нүүрсний экспорт оны эхний саруудад эрчимжсэн нь уул уурхайн үйлдвэрлэл тэлэх, төлбөрийн тэнцлийн алдагдал буурах нөхцөлийг бүрдүүлэв. Энэ оны эхний 5 сарын байдлаар нүүрсний экспорт 23 сая тонн буюу түүхэн дээд түвшинд хүрээд байна. Уул уурхайн салбарын дам нөлөөгөөр авто замын тээвэр сэргэлээ.

Гэвч зарим аймгуудад өвөлжилт хүндэрч, хөдөө аж ахуй, түүнийг дагасан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл буурав. Өрхийн хэрэглээ агшиж, үйлчилгээ, бүтээгдэхүүний цэвэр татварын орлого саарах хандлагатай байна. Нүүрс, зэс зэрэг уул уурхайн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл нэмэгдэх гол нөлөөгөөр энэ оны эдийн засгийн өсөлтийн төлөвийг сайжруулж байна.

Инфляц энэ оны 5 дугаар сард улсын хэмжээнд 11.3 хувьтай гарлаа. Үүнд өвөлжилт хүндэрсэнтэй зэрэгцэн махны экспорт эхний саруудад эрчимжиж, нийлүүлэлт багассанаар махны үнэ сүүлийн саруудад эрчтэй өслөө.

Хүнсний үнэ өсөж үйлчилгээний бараа, бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдсэнээс гадна импортын барааны үнэ буурах хурд удаан байгаа нь инфляц өндөр хэвээр байхад нөлөөлж байна.

Энэ онд  нийлүүлэлтийн болон зардлын шалтгаанаар үнэ өссөн дээрх нөлөөгөөр инфляцын буурах хурд удаашрахаар байна. Ингэснээр инфляц энэ оны хоёрдугаар хагаст нэг оронтой тоонд, ирэх оны эхний хагаст зорилтын дээд хязгаарт ирж тогтворжихоор байна. Төлбөрийн тэнцлийн гүйцэтгэл экспортын орлого нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор сайжирлаа.

Цаашид экспортын орлогын өсөлт төлбөрийн тэнцэлд эергээр нөлөөлөх боловч хөрөнгө оруулалт, нефтийн бүтээгдэхүүний импорт өндөр байхаар байна.

Гэхдээ Засгийн газрын зорьж буй нүүрсний экспортын хэмжээ өсөх, хилийн үнийн хувьд нүүрсний экспортыг биржээр дамжуулан борлуулах арга хэмжээний нөлөөгөөр илүү нэмэгдвэл төлбөрийн тэнцэлд эерэг нөлөө үзүүлнэ.

Манай улсын гадаад эрэлтийг голлон тодорхойлогч БНХАУ-ын эдийн засгийн идэвхжил сайжирснаар экспорт нэмэгдэж, уул уурхай болон түүнээс өндөр хамааралтай салбаруудын өсөлтийг дэмжиж байна. Гэвч цаг агаарын таагүй нөхцөл байдал, дотоод эрэлт сул байгаа зэргээс шалтгаалан хөдөө аж ахуй, боловсруулах, худалдаа-үйлчилгээ, бүтээгдэхүүний цэвэр татвар зэрэг хөдөлмөр харьцангуй ихээр шингээдэг салбаруудын өсөлт саарч байна. Иймд уул уурхайгаас хамаарал багатай салбаруудын өсөлтийг дэмжих, ажиллах хүчний оролцоог нэмэгдүүлэх шаардлага үүсэж байна.

Инфляцын төлөв Монголбанкны төсөөлөлтэй нийцтэйгээр буурч байгаа боловч цаашид буурах хурд төсөөлж байснаас удааширч болзошгүй байна. Төсвийн тодотголоор цалин хөлс, нийгмийн халамжийн зардлууд нэмэгдэж батлагдсан нь дотоод эрэлтийг урамшуулж, инфляцад ирэх дарамтыг нэмэгдүүлэхээр байгаа тул дотоодын болон импортын хүнсний хангамж, нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, валютын цэвэр дотогшлох урсгалыг үргэлжлэн сайжруулах, төрөөс хүнсний гол нэрийн бараа, бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулах чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний үр дүнтэй байдлыг дээшлүүлэх нь зүйтэй байна.

Эдгээр нөхцөл байдлыг харгалзан Мөнгөний бодлогын хороо энэ удаад бодлогын хүүг хэвээр хадгалах шийдвэрийг гаргалаа. Монголбанкны зүгээс эдийн засгийн сэргэлт, инфляцын төлөв, нийлүүлэлтийн шинжтэй хүчин зүйлс, олон улсын харилцааны нөхцөл байдалтай уялдуулан мөнгөний бодлогын дараагийн алхмуудыг тухай бүр авч хэрэгжүүлнэ.